Η παγκόσμια κρίση στελέχωσης του νοσηλευτικού προσωπικού θέτει σε κίνδυνο τόσο τους νοσηλευτές όσο και τους ασθενείς και υπονομεύει την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης, είναι το κύριο συμπέρασμα της νέας έκθεσης της Global Nurses United (GNU), της κορυφαίας διεθνούς ομοσπονδίας συνδικάτων νοσηλευτών και εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
Η υποστελέχωση αγγίζει πολλές πτυχές της υγείας και της ασφάλειας τόσο για τους νοσηλευτές όσο και για τους ασθενείς. Η επίλυση αυτής της παγκόσμιας κρίσης είναι απαραίτητη για την ικανότητα των νοσηλευτών να προστατεύουν, να υποστηρίζουν και να παρέχουν την υψηλότερης ποιότητας φροντίδα στους ασθενείς.
Η Πανελλήνια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία Νοσηλευτικού Προσωπικού (ΠαΣΟΝοΠ) ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Global Nurses United (GNU), στο πλαίσιο εορτασμού για την Διεθνή ημέρα Νοσηλευτικής 2025, δημοσιεύει τα κυριότερα συμπεράσματα της έκθεσης του GNU, με τίτλο «Παγκόσμια Κρίση, Συλλογική Λύση: Αντιμετωπίζοντας την Παγκόσμια Κρίση Στελέχωσης Νοσηλευτικού Προσωπικού».
Πρόκειται για μια πρωτοποριακή έκθεση που αναδεικνύει, ίσως για πρώτη φορά, τις παγκόσμιες διαστάσεις της κρίσης στελέχωσης στο νοσηλευτικό προσωπικό και τις συνέπειες της στην ποιότητα και την ασφάλεια των υπηρεσιών υγείας.
Παγκόσμια κρίση νοσηλευτικού προσωπικού
Σύμφωνα με την έκθεση της GNU, η παγκόσμια κρίση στελέχωσης του νοσηλευτικού προσωπικού αποτελεί ένα «κρίσιμο πρόβλημα», το οποίο επηρεάζει τα συστήματα υγείας διεθνώς.
Όπως προκύπτει από την έκθεση, η παγκόσμια κρίση του νοσηλευτικού προσωπικού παίρνει διαφορετικές μορφές ανά γεωγραφική περιοχή, με τον Παγκόσμιο Βορρά να πλήττεται από μαζικές παραιτήσεις λόγω εξουθενωτικών συνθηκών και τον Παγκόσμιο Νότο να υποφέρει από έλλειψη πόρων. Ωστόσο, οι αιτίες συγκλίνουν και αναγνωρίζονται παντού: υποτίμηση της νοσηλευτικής εργασίας, ανυπαρξία προστατευτικών πολιτικών, τεχνολογικές ανατροπές χωρίς επαρκή εποπτεία, συνεχής αποεπένδυση στα δημόσια συστήματα υγείας.
Ένα σημαντικό ποσοστό νοσηλευτών παγκοσμίως βρίσκονται σε οριακό σημείο, ωθούνται στην επαγγελματική εξουθένωση και αντιμετωπίζουν τεράστιες σωματικές, ψυχικές και συναισθηματικές πιέσεις. Οι απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, η ανεπαρκής αμοιβή και η αδυναμία προστασίας των νοσηλευτών από τη βία στον χώρο εργασίας και τους επαγγελματικούς κινδύνους ή η αδυναμία παροχής ευκαιριών για εξέλιξη και άσκηση πλήρους άσκησης, οδηγούν σε αυτήν την παγκόσμια κρίση, η οποία επηρεάζει όχι μόνο τους νοσηλευτές αλλά και την υγεία ολόκληρων πληθυσμών.
Βασισμένη σε δεδομένα από 27 διαφορετικές χώρες και την εμπειρία πολλών συνδικαλιστικών οργανώσεων, η έκθεση αποτυπώνει με ποιον τρόπο η χρόνια υποστελέχωση επηρεάζει την επαγγελματική ικανοποίηση, την φροντίδα των ασθενών και τη συνολική ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης αλλά και πως απειλεί την υγεία και την ασφάλεια των νοσηλευτών.
Καθημερινότητα η βία στον χώρο εργασίας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης
Τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν επίσης την αποτυχία προστασίας της ασφάλειας των νοσηλευτών. Ένα μεγάλο ποσοστό των ενώσεων νοσηλευτών ανέφερε εμπειρίες βίας από ασθενείς ή το κοινό, ωστόσο ελάχιστες είναι οι χώρες που έχουν θεσπίσει πολιτικές για την προστασία των νοσηλευτών από τη βία στον χώρο εργασίας.
Η έκθεση της GNU υπογραμμίζει πώς η υποστελέχωση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο βίας στον χώρο εργασίας σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Οι νοσηλευτές που αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα πίεσης χρόνου και συχνές διακοπές – συνήθεις επιπτώσεις της υποστελέχωσης – είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να βιώσουν βία στον χώρο εργασίας. Αντίστοιχα, η έρευνα για την πρόληψη έχει δείξει ότι η βελτίωση των επιπέδων στελέχωσης μειώνει αποτελεσματικά τα ποσοστά βίας στον χώρο εργασίας. Η πρόληψη της βίας στον χώρο εργασίας αποτελεί ουσιαστικό μέρος του τερματισμού της κρίσης στελέχωσης των νοσηλευτών και της προστασίας της ασφάλειας των νοσηλευτών και των ασθενών.
Η έκθεση της Global Nurses United καταλήγει ότι μόνο η ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων και η συλλογική δράση των νοσηλευτών μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, όπως η νομοθετική κατοχύρωση ασφαλών αναλογιών νοσηλευτών-ασθενών.
Ωστόσο, οι προτάσεις πολιτικής και η έρευνα από μόνες τους δεν αρκούν για να ωθήσουν τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν την κρίση στελέχωσης των νοσηλευτών, αναφέρει η έκθεση. Σύμφωνα με την έκθεση, απαιτείται οργανωμένη πίεση και συλλογικές απαιτήσεις από τους νοσηλευτές, τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και τους ασθενείς για να διασφαλιστεί ότι οι βασικές προστασίες και οι μεταρρυθμίσεις θα ψηφιστούν ως νόμος.
Σε κρίση το νοσηλευτικό προσωπικό και στην Ελλάδα
Η Πανελλήνια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία Νοσηλευτικού Προσωπικού (ΠαΣΟΝοΠ) τονίζει ότι τα συμπεράσματα της έκθεσης αντικατοπτρίζουν πλήρως την κατάσταση στην Ελλάδα. Το νοσηλευτικό προσωπικό καλείται να καλύψει τεράστια κενά προσωπικού υπό εξαντλητικές συνθήκες, χωρίς την απαιτούμενη αναγνώριση, στήριξη και θεσμική προστασία που επιβάλλει η φύση της εργασίας του.
Η ΠαΣΟΝοΠ καλεί την Πολιτεία, να αναγνωρίσει την ουσιαστική συμβολή του νοσηλευτικού προσωπικού και να προχωρήσει άμεσα σε θεσμικά μέτρα που θα διασφαλίζουν την επαρκή και ασφαλή στελέχωση των δομών υγείας, τις ασφαλείς και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και τη θεσμική αναγνώριση και προστασία των νοσηλευτών.
