Δύο χρόνια σχεδόν μετά την έναρξη της πανδημίας, το θεραπευτικό οπλοστάσιο για τη θεραπεία των ασθενών με Covid, παραμένει μειωμένο. Είναι πιθανό όμως, αυτό να αλλάξει πολύ γρήγορα!Σήμερα, στην περίθαλψη των ασθενών, η οξυγονοθεραπεία και η δεξαμεθαζόνη είναι οι μόνες θεραπείες που έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα τους έναντι της «καταιγίδας» κυτοκινών που προκαλείται από τον οργανισμό, σε άτομα με Covid-19. Η κατάσταση αυτή, σε μερικές εβδομάδες ίσως να βρίσκεται στο παρελθόν.
Οι νέες θεραπείες προμηνύουν ένα καλύτερο αύριο για τη φροντίδα ασθενών με υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρής μορφής Covid-19.
Τα «κοκτέιλ» αντισωμάτων είναι έτοιμα
Η πιο προηγμένη οδός είναι αυτή των μονοκλωνικών αντισωμάτων. Δύο «κοκτέιλ», το Ronapreve (casirivimab / imdevimab) από τη Roche και την Regeneron καθώς και ο συνδυασμός bamlanivimab / etesevimab από τη Lilly, θα πρέπει να λάβουν την άδεια κυκλοφορίας τους (MA) μέχρι το τέλος του 2021. Για τις δύο αυτές θεραπείες, έχουν ήδη δημοσιευτεί κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ με αποτέλεσμα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) να βρίσκεται πλέον στη διαδικασία ολοκλήρωσης της αξιολόγησης.
Οι δοκιμές έδειξαν πως τα συγκεκριμένα αντιιικά που στοχεύουν στην πρωτεΐνη Spike, μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου όταν χορηγούνται εγκαίρως στη λοίμωξη, τη στιγμή που το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο.
Πρόσθετες μελέτες έχουν δείξει επίσης το ενδιαφέρον της Ronapreve και για χρήση ως προφύλαξη, σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ή δεν είναι επιλέξιμοι για εμβολιασμό. Μια νέα γενιά μονοκλωνικών αντισωμάτων, που παρουσιάζουν ιδιαίτερα πλεονεκτήματα, αναμένεται επίσης τους επόμενους μήνες.
Τα αντισώματα αυτά μπορεί, για μερικούς, να χορηγηθούν σε άλλες μορφές, οι οποίες θα βελτιώσουν την άνεση των ασθενών και θα μπορούν επίσης να παρέχουν μεγαλύτερη διάρκεια δράσης, καθώς και καλύτερη αποτελεσματικότητα έναντι των διαφόρων παραλλαγών.
Το sotrovimab της GSK και Vir Biotechnology, μονοκλωνικό anti-Spike, θα μπορούσε επίσης να πάρει άδεια κυκλοφορίας τον ερχόμενο Νοέμβριο.
Τα αποτελέσματα της δοκιμής φάσης III Comet-ICE κατέδειξαν μείωση 79% των νοσηλειών και των θανάτων στην ομάδα θεραπείας, έναντι της ομάδας placebo, μετά από χορήγηση δόσης 500 mg εντός πέντε ημερών από την εμφάνιση της λοίμωξης. Το Sotrovimab διακρίνεται από ένα υψηλό φράγμα αντίστασης και έναν διπλό μηχανισμό δράσης.
Έχει μια πρώτη λειτουργία εξουδετέρωσης, η οποία εμποδίζει τον ιό να μολύνει υγιή κύτταρα και μια δεύτερη που του επιτρέπει να σκοτώνει εκείνα που έχουν ήδη μολυνθεί, εξηγούν οι ειδικοί.
Χορηγείται ως μία εφάπαξ ενδοφλέβια ένεση για μία ώρα στο χώρο του νοσοκομείου, ακόμη όμως μπορεί να είναι διαθέσιμο ως ενδομυϊκή ένεση.
Διεξάγονται επίσης μελέτες για την αξιολόγηση της χρησιμότητάς του ως προφύλαξη σε ασθενείς με υψηλή ανοσοκαταστολή που δεν ανταποκρίνονται στα εμβόλια.
Η διπλή θεραπεία AZD7442 της AstraZeneca, που στοχεύει επίσης σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στον εμβολιασμό, θα μπορούσε να υποβάλει αίτηση για άδεια κυκλοφορίας το επόμενο έτος. Η θεραπεία αυτή, η οποία μπορεί να χορηγηθεί ως μία ενδοφλέβια ή ενδομυϊκή ένεση χαμηλής δόσης, συνδυάζει δύο μονοκλωνικά αντισώματα, tixagevimab και cilgavimab. Παρέχει άμεση προστασία αφού τις ώρες μετά την ένεση, οι ασθενείς έχουν ήδη αντισώματα ικανά να εξουδετερώσουν τον Sars-CoV-2. Η ανοσία αυτή θα μπορούσε να διαρκέσει έως και ένα χρόνο μετά την ένεση …
Το AZD7442 βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φάση III μελετών για τέσσερις ενδείξεις: προφύλαξη πριν από την έκθεση στον ιό, προφύλαξη μετά την έκθεση, θεραπεία ήπιων μορφών Covid-19 που δεν απαιτούν νοσηλεία και θεραπεία σοβαρών μορφών.
Με το XAV-19, η γαλλική εταιρεία βιοτεχνολογίας Xenothera βασίζεται σε ένα πολυκλωνικό αντίσωμα με τριπλή δράση. Χάρη στον μηχανισμό εξουδετέρωσής του, το XAV-19 συνδέεται με τη θέση της πρωτεΐνης Spike για να αποτρέψει την είσοδο του ιού στα κύτταρα ACE2.
Διακρίνεται επίσης από μια καταστρεπτική δράση, η οποία του επιτρέπει να εξαλείψει τον ιό άμεσα, και μια αντιφλεγμονώδη δράση, η οποία μειώνει τον κίνδυνο να δούμε τους ασθενείς να πυροδοτούν τις περίφημες καταιγίδες κυτοκινών που θα τους οδηγήσουν στην εντατική.
Η δοκιμή σε 400 ασθενείς σε φάση επιδείνωσης απέδειξε την ασφάλεια του προϊόντος και επικύρωσε ένα σχήμα μιας μόνο έγχυσης των 30 έως 45 λεπτών. Οι πληροφορίες που θα αντληθούν από τη δοκιμή αυτή, θα πρέπει να είναι γνωστές στα τέλη Σεπτεμβρίου. 
Οι αντιικές θεραπείες
Από την πλευρά των αντιιικών θεραπειών, εκτός από τα μονοκλωνικά αντισώματα, η έρευνα προχωρά επίσης ταχέως. Τα εργαστήρια Merck, με το molnupiravir, η Roche με το AT-527 και η Pfizer με το PF-07321332, δοκιμάζουν επί του παρόντος θεραπείες που παρουσιάζουν δύο κύρια ενδιαφέροντα. Το πρώτο είναι ότι, σε αντίθεση με τα μονοκλωνικά αντισώματα που στοχεύουν στην πρωτεΐνη S του ιού, τα αντιιικά αυτά στοχεύουν τα ένζυμα Sars-CoV-2 όπως οι πρωτεάσες ή η πολυμεράση RNA, για να εμποδίσουν τον πολλαπλασιασμό τους όταν μολυνθούν ανθρώπινα κύτταρα.
Συνεπώς, η αποτελεσματικότητά τους δεν επηρεάζεται από την εμφάνιση νέων μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη Spike. Τα πρώτα αποτελέσματα των δοκιμών φάσης II και III δείχνουν ότι αυτές οι θεραπείες λειτουργούν πολύ καλά στην αρχή της λοίμωξης.
Το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι λαμβάνονται από το στόμα με δύο δισκία την ημέρα για πέντε ημέρες. Οι θεραπείες αυτές θα μπορούσαν επομένως να διανέμονται στα φαρμακεία.
Τα αιτήματα άδειας κυκλοφορίας για αυτά τα αντιιικά αναμένεται να υποβληθούν μέχρι το τέλος του έτους, για να κυκλοφορήσουν στις αρχές του 2022.
Η εξέλιξη των ανοσοδιαμορφωτών θα μπορούσε τελικά, να οδηγήσει σε ενδιαφέρουσες θεραπευτικές μεθόδους για ασθενείς που πάσχουν αυτή τη φορά από σοβαρές μορφές της νόσου. Η βρετανική μελέτη Recovery, έδειξε ότι η baricitinib, ένας αναστολέας των κινασών janus JAK1 και JAK2, έχει σημαντική αποτελεσματικότητα στη μείωση των καταιγίδων κυτοκινών. Με την ίδια λογική, το μονόκλωνο αντίσωμα τοσιλιζουμάμπη, το οποίο εμποδίζει τη δράση των υποδοχέων της ιντερλευκίνης 6, θα μπορούσε να χορηγηθεί επιπλέον της δεξαμεθαζόνης.
{module title=”Adsence article”}
Οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι πως θα είμαστε σε θέση, από τις αρχές του επόμενου έτους, να χορηγούμε στους ασθενείς θεραπείες που θα συνδυάζουν ένα αντιικό, λαμβανόμενο από το στόμα ή ενέσιμο για να αποτρέψει την αντιγραφή του ιού στα κύτταρα και έναν ανοσορρυθμιστή, υπεύθυνο για την καταπολέμηση της φλεγμονής.
Βλέποντας τα πρώτα αποτελέσματα των δοκιμών που βρίσκονται σε εξέλιξη, μπορούμε να έχουμε πολλές ελπίδες για την ικανότητα αυτών των νέων θεραπειών να δώσουν τελικά μια αποτελεσματική θεραπευτική απάντηση στον αγώνα κατά της Covid-19.
{module title=”Υπογραφή”}
