Μαζί με τη φαγοθεραπεία και τα αντιμικροβιακά πεπτίδια, τα μονοκλωνικά αντισώματα αποτελούν την πιο πολλά υποσχόμενη και πιο προηγμένη οδό, για την προληπτική καταπολέμηση της ανάπτυξης ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.
Πρώτον επειδή στοχεύουν το παθογόνο, και όχι τον ξενιστή, εστιάζοντας σε έναν ή δύο συγκεκριμένους στόχους των βακτηρίων για να επιτεθούν σε παράγοντες λοιμογόνου δράσης.
Τα αφοπλίζουν δηλαδή, χωρίς όμως να τα σκοτώσουν.
Αυτή η στρατηγική αποδεικνύεται πολύ αποτελεσματική όταν καταφέρνουμε να εντοπίσουμε τον σωστό στόχο, αυτόν που είναι ο μόνος που εμπλέκεται ή κυριαρχεί στην επεμβατικότητα ή την παθογένεση των βακτηρίων.
Εκεί που τα πράγματα περιπλέκονται είναι όταν αυτά τα τελευταία έχουν πολλά όπλα, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Κύρια Πλεονεκτήματα
Τα μονοκλωνικά αντισώματα έχουν και άλλα σημαντικά πλεονεκτήματα να προσφέρουν.
Δεν προκαλούν φαινόμενα αντίστασης αφού απλώς αφοπλίζουν τα βακτήρια στοχεύοντας τα επιθετικά του συστήματα, χωρίς να επηρεάζουν την άμυνά του.
Το άλλο μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι υπάρχουν πολύ λίγες αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και καθώς αυτά τα αντισώματα είναι μερικές φορές συνεργιστικά με τα αντιβιοτικά, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συν-θεραπεία.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα διακρίνονται επίσης από την πολύ υψηλή εξειδίκευσή τους και από το γεγονός ότι είναι γενικά καλά ανεκτά.
Σήμερα, τα μονοκλωνικά αντισώματα τελευταίας γενιάς έχουν μια εντελώς ανθρώπινη δομή και επομένως είναι καλά ανεκτά από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Προκαλούν μόνο σχετικά ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες, ιδιαίτερα στο σημείο της ένεσης, σε αντίθεση με τα αντιβιοτικά που συχνά προκαλούν συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Τέλος έχουν το πλεονέκτημα ότι έχουν πολύ μεγάλο χρόνο ημιζωής .
Με μία μόνο ένεση, η αποτελεσματικότητα μπορεί να είναι έως και έξι μήνες.
Αυτό θα αποτελέσει πραγματικό πλεονέκτημα για τη θεραπεία χρόνιων ή οξέων παθολογιών για τις οποίες επί του παρόντος πρέπει να λαμβάνονται αντιβιοτικά πολλές φορές την ημέρα, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Τρεις θεραπείες έχουν ήδη κυκλοφορήσει στην αγορά.
Το πρώτο, το bezlotoxumab, είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα ανθρώπινης αντιτοξίνης Β που εξουδετερώνει τη δραστηριότητα των βακτηρίων Clostridium difficile.
Χορηγείται σε ενήλικες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο υποτροπής της λοίμωξης από αυτό το βακτήριο.
Τα άλλα δύο, το raxibacumab και το obiltoxaximab , είναι αντισώματα που στρέφονται κατά της τοξίνης Bacillus anthracis.
Ενδείκνυνται για την πρόληψη ή τη θεραπεία του άνθρακα.
Ως εκ τούτου, προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από στρατιωτικές δυνάμεις στο πλαίσιο του κινδύνου βιοτρομοκρατίας.
Στόχοι Προτεραιότητας
Τα πολυάριθμα τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα επικεντρώνονται κυρίως σε βακτήρια που εμφανίζονται στον κατάλογο των παθογόνων που θεωρούνται ως προτεραιότητα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ): Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa και Enterobacter είδη (Eskape).
Οι δύο πιο προηγμένοι τομείς έρευνας αφορούν τον Staphylococcus aureus, ο οποίος αποτελεί αντικείμενο δοκιμής φάσης 3, και το Pseudomonas aeruginosa που βρίσκεται στη φάση 2.
Για τα Acinetobacter baumannii, Klebsiella pneumoniae και Escherichia coli, η εργασία είναι λιγότερο προχωρημένη επειδή αυτά τα παθογόνα έχουν πολύ περισσότερους στόχους.
Για να τα αφοπλίσουμε, θα χρειαστεί να αναπτυχθούν πολυειδικά αντισώματα, γεγονός που περιπλέκει την κατάσταση.
Από όσο γνωρίζω, δεν υπάρχουν μονοκλωνικά αντισώματα σε ανάπτυξη για τον Enterococcus faecium.
Έλλειψη Θέλησης
Η ανάπτυξη ενός νέου μονοκλωνικού αντισώματος απαιτεί επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Ωστόσο, σήμερα, η απόδοση της επένδυσης θεωρείται ανεπαρκής από τις φαρμακευτικές εταιρείες που προτιμούν να επικεντρωθούν στην ογκολογία.
Όλες οι μεγάλες εταιρείες όπως η Pfizer, η AstraZeneca ή η Sanofi είχαν μονοκλωνικά προγράμματα αλλά είτε τα έβαζαν στην ντουλάπα είτε τα ξαναπουλούσαν, ενώ οι λίγες εταιρείες που ασχολούνται είναι όλες σε οικονομική δυσπραγία.
Συνεπώς διαπιστώνεται έλλειψη διάθεσης από τις φαρμακευτικές και πολιτικής βούλησης για την καταπολέμηση της αντοχής στα αντιβιοτικά.
Εάν αύριο, ο ΠΟΥ ή τα κάποιο ίδρυμα αποφάσιζαν να επενδύσουν σε αυτό το θέμα και εάν οι ρυθμιστικές αρχές φαρμάκων χορηγούσαν εξουσιοδοτήσεις για έγκαιρη πρόσβαση σε αυτά τα μόρια, μέσα σε πέντε χρόνια, θα μπορούσαμε να δούμε τα πρώτα αντι-μολυσματικά μονοκλωνικά να φτάνουν στην αγορά για προληπτικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, πρώτα στα νοσοκομεία και στη συνέχεια, πιθανώς στα κοινοτικά φαρμακεία.
