Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες, η ανοσοαπόκριση έναντι του ιού SARS-CoV-2 φαίνεται να είναι αρκετά πολύπλοκη και να διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Η προστασία έναντι του SARS-CoV-2 εξαρτάται από το συντονισμό μεταξύ χυμικής και κυτταρικής απόκρισης.
Γιατί η αποτελεσματικότητα της ανοσοαπόκρισης του οργανισμού ποικίλλει από το ένα άτομο στο άλλο, στην αντιμετώπιση μιας μόλυνσης COVID-19;
Μια αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “Cell” υπογραμμίζει τη σημασία του συντονισμού μεταξύ της χυμικής απόκρισης και της κυτταρικής απόκρισης, ενώ μια αυστραλιανή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “PNAS” υποδηλώνει ότι ο ιός SARS-CoV-2 θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσματικότητα της απόκρισης των κυτταροτοξικών CD8 Τ λεμφοκυττάρων.
Σύμφωνα με την Morgane Bomsel, ερευνητή του CNRS / INSERM στο Cochin Institute, αυτές οι δύο μελέτες δείχνουν ότι σε ασθενείς που εμφανίζουν σοβαρή μορφή της νόσου, η ανοσία δεν αναπτύσσεται σωστά.
Συντονισμός
Στη μελέτη του “Cell” (1), οι συγγραφείς διερεύνησαν τα στοιχεία της προσαρμοστικής ανοσοαπόκρισης, η οποία περιλαμβάνει τη χυμική απόκριση που βασίζεται στα αντισώματα και την κυτταρική απόκριση μέσω CD4 και CD8 Τ-λεμφοκυττάρων.
Έτσι, βασίστηκαν σε μια ομάδα 54 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων 24 σοβαρών ασθενών με COVID-19, 15 ασθενών σε ανάρρωση και 15 ασθενών χωρίς έκθεση (μάρτυρας).
Χρησιμοποιώντας δείγματα αίματος, οι ερευνητές ποσοτικοποίησαν τα επίπεδα των αντισωμάτων αντι-SARS-CoV-2 (συμπεριλαμβανομένων των αντισωμάτων εξουδετέρωσης) με διαφορετικές μεθόδους, καθώς και τα επίπεδα των CD4 και CD8 Τ λεμφοκυττάρων ειδικά για το SARS-CoV-2.
Η Morgane Bomsel επισημαίνει πως σε αυτή τη μελέτη, μελετήθηκε μόνο η ανοσοαπόκριση στο αίμα, ενώ η ανοσοαπόκριση συμβαίνει στην πραγματικότητα και στους πνεύμονες.
Αυτές οι διαφορετικές αναλύσεις δείχνουν ότι μια συντονισμένη προσαρμοστική απόκριση μεταξύ αντισωμάτων, CD4 κυττάρων και CD8 κυττάρων σχετίζεται με μια ήπια μορφή COVID-19.
Έτσι, σύμφωνα με τη Samira Fafi-Kremer, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ιολογίας του Στρασβούργου, αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει ότι, ενόψει της λοίμωξης SARS-CoV-2, ο συντονισμός μεταξύ των τριών κλάδων της προσαρμοστικής απόκρισης είναι σημαντικός, όπως συμβαίνει και με άλλους ιούς.
Επισημαίνει επίσης πως η ανοσοαπόκριση είναι μια πολύ περίπλοκη διαδικασία και αυτός είναι ο συντονισμός όλων των παραμέτρων που εμπλέκονται που καθιστούν δυνατή την επίτευξη αποτελεσματικής απόκρισης.
Αυτή η μελέτη δείχνει επίσης τον ιδιαίτερο ρόλο των κυττάρων CD4: Σε άτομα με σοβαρή λοίμωξη COVID-19 τα κύτταρα CD4 υπάρχουν σε μικρότερες ποσότητες σε σύγκριση με άλλους τύπους λοιμώξεων.
Μελετώντας τις προσαρμοστικές αποκρίσεις ως συνάρτηση της ηλικίας, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι τα άτομα άνω των 65 ετών είχαν λιγότερο συντονισμένη απόκριση από τους νεότερους ασθενείς, με μικρότερη ποσότητα Τ-κυττάρων να παράγονται.
Αυτή η παρατήρηση θα μπορούσε εν μέρει να εξηγηθεί από το γεγονός ότι το απόθεμα των Τ-κυττάρων μειώνεται κατά τη γήρανση.
Η Samira Fafi-Kremer εξηγεί πως με την ηλικία υπάρχει μείωση του αριθμού των κυττάρων.
Ωστόσο, άλλες παράμετροι παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, όπως η παρουσία συννοσηρότητας.
Ένας ιικός μηχανισμός άμυνας
Σύμφωνα με την Morgane Bomsel, η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “PNAS”(2) είναι πιο ακριβής και παρέχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανοσοαπόκριση στον SARS-CoV-2.
Πράγματι, οι ερευνητές όχι μόνο ποσοτικοποίησαν την προσαρμοστική απόκριση, αλλά προσπάθησαν να αξιολογήσουν το αποτέλεσμα αυτής της κυτταρικής απόκρισης, με σημείο ενδιαφέροντος την ικανότητα των κυτταροτοξικών CD8 Τ-λεμφοκυττάρων να καταστρέψουν μολυσμένα κύτταρα.
Για να γίνει αυτό, συνέκριναν τα κυτταρικά δεδομένα από μια ομάδα 18 ασθενών ηλικίας γύρω στα 50 – συμπεριλαμβανομένων ενός ασυμπτωματικού, δέκα συμπτωματικών εξωτερικών ασθενών και επτά συμπτωματικών νοσοκομειακών ασθενών – με μια ομάδα ελέγχου 17 μη μολυσμένων ατόμων.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στα μισά από τα άτομα που έχουν μολυνθεί με COVID-19, παράγονται κυτταροτοξικά CD8 Τ-λεμφοκύτταρα, αλλά η ένταση της απόκρισης και η αποτελεσματικότητά της μειώνονται σε σύγκριση με άλλες ιογενείς παθολογίες όπως η γρίπη.
Η κυτταρική απόκριση είναι επομένως παρούσα, αλλά φαίνεται ανεπαρκής κατά τη διάρκεια της νόσου.
Σύμφωνα με την επιστήμονα, αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο ιός μπόρεσε να δημιουργήσει έναν αμυντικό μηχανισμό έναντι των Τ-κυττάρων.
(1) C. Rydyznski Moderbacher et al., Cell, doi.org/10.1016/j.cell.2020.09.038, 2020.
(2) J. R. Habela et al., Proc Natl Acad Sci, doi: 10.1073 / pnas.2015486117, 2020.
