Η λιστερίωση καταγράφει σημαντική άνοδο στην Ευρώπη, με τα περιστατικά σοβαρής τροφικής δηλητηρίασης που συνδέονται με το βακτήριο Listeria να αυξάνονται το περασμένο έτος, πιθανώς λόγω των αλλαγών στις διατροφικές συνήθειες και της γήρανσης του πληθυσμού, προειδοποίησαν οι υγειονομικές αρχές και οι αρχές ασφάλειας τροφίμων.
Περισσότερες από 3.000 επιβεβαιωμένες λοιμώξεις από Listeria καταγράφηκαν το 2024 , με περίπου το 70% των ασθενών να χρειάζονται νοσηλεία και έναν στους δώδεκα να πεθαίνει, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA).
Η Listeria είναι ένα βακτήριο που ευδοκιμεί σε υγρά και ψυχρά περιβάλλοντα και μπορεί να επιβιώσει ακόμη και μετά από εντατικές διαδικασίες απολύμανσης. Οι λοιμώξεις, συχνά μέσω των τροφίμων, είναι σπάνιες αλλά μπορεί να είναι θανατηφόρες.
Έως και 3% των έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων εμφανίζουν εμφανίζουν επίπεδα επιμόλυνσης από Listeria πάνω από τα επιτρεπτά όρια της ΕΕ, σύμφωνα με την έκθεση. Τα ζυμωμένα αλλαντικά αναδεικνύονται ως τα συχνότερα επιμολυσμένα προϊόντα.
Η έκθεση κατέγραψε μολύνσεις από Listeria, Salmonella, Campylobacter, E. coli παραγωγής τοξίνης Shiga (STEC) και άλλα βακτήρια σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και οκτώ ακόμη χώρες εκτός ΕΕ.
Σύμφωνα με την έκθεση, το 2024 σημειώθηκαν 6.558 κρούσματα τροφικών δηλητηριάσεων, αριθμός αυξημένος κατά 14,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ενώ οι περιπτώσεις και οι νοσηλείες αυξήθηκαν επίσης, ο αριθμός των θανάτων μειώθηκε πέρυσι.
Η «ανοδική τάση» στις τροφιμογενείς λοιμώξεις αποδίδεται σε συνδυασμό παραγόντων, σύμφωνα με την έκθεση, όπως η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών – για παράδειγμα, η αύξηση των έτοιμων προς κατανάλωση γευμάτων – καθώς και οι ανθυγιεινές πρακτικές χειρισμού των τροφίμων, αλλά και η γήρανση του πληθυσμού, ο οποίος είναι πιο ευάλωτος στις ασθένειες.
Το 2024, τα λαχανικά και άλλα μη ζωικά προϊόντα συνδέθηκαν με τους περισσότερους θανάτους από τροφική δηλητηρίαση. Ωστόσο, η σαλμονέλα ήταν υπεύθυνη για τα περισσότερα κρούσματα σε πολλές χώρες συνολικά, με τα αυγά και τα προϊόντα αυγών να αποτελούν τον κύριο φορέα μετάδοσης.
Οι ευρωπαϊκές αρχές σημειώνουν ότι την τελευταία δεκαετία παρατηρείται «σημαντική αύξηση» των μολύνσεων από σαλμονέλα σε πτηνοτροφικές μονάδες και ότι πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ δεν λαμβάνουν επαρκή μέτρα για την αντιμετώπισή τους.
Οι υγειονομικές αρχές επισημαίνουν ότι η πρόληψη των τροφιμογενών λοιμώξεων προϋποθέτει βασικές πρακτικές ασφάλειας τροφίμων, όπως η τήρηση της θερμοκρασίας ψύξης χαμηλότερη των 5 °C, η κατανάλωση έτοιμων γευμάτων ή τροφίμων εντός της αναγραφόμενης ημερομηνίας, η επαρκής θερμική επεξεργασία του κρέατος, ο αυστηρός διαχωρισμός ωμών και μαγειρεμένων τροφίμων και η σχολαστική υγιεινή χεριών, σκευών και επιφανειών μετά τον χειρισμό ωμών τροφίμων.
